Godło Powiatu Grodziskiego zostało utworzone poprzez uszczerbienie godła Województwa Wielkopolskiego i połączenie z motywem pięciolistnej gałązki drzewa lipowego. Następuje zespolenie symboli związanych z osobą Przemysła II – założyciela Grodziszcza: orła wywiedzionego z pieczęci koronacyjnej – z gałązką drzewa lipowego – odwołującą się do wyobrażenia jakie znajduje się na kwartniakach bitych przez mennicę w Grodzisku w latach 1310-1314. Pięć złotych liści – symbol pięciu Gmin tworzących Powiat, w połączeniu z orłem wielkopolskim podkreślają wspólnotę ziemi.

Prototypem flagi jest chorągiew ziemska – znak, pod którym stawały oddziały ziemskie w potrzebie Rzeczypospolitej. Płat z godłem Powiatu Grodziskiego, ogon ścięty z pięcioma pasami poziomymi (liczbie odpowiadającej ilości gmin), w barwach Powiatu, tożsamy z charakterem flagi Województwa oraz proponowany wszystkim Powiatom.

Autor założeń herbu i flagi Powiatu Grodziskiego oraz opracowanie graficzne herbu i flagi: Jerzy Bąk.

Powierzchnia: 643.72 km2

Ludność: 50 863 mieszkańców

STAROSTWO POWIATOWE ul. Żwirki i Wigury 1 62-065 Grodzisk Wielkopolski

tel. 61/44 52 500 fax: 61/44 52 555

e-mail:starostwo@pgw.pl

adres strony internetowej: www.pgw.pl

Przewodniczący Rady: Sebastian Skrzypczak

Starosta: Mariusz Zgaiński

Wicestarosta: Sławomir Górny

POWIAT GRODZISKI – OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA 

Powiat grodziski jest położony w południowo - zachodniej części województwa wielkopolskiego. Powstał w wyniku reformy samorządowej z 1998 roku, kiedy to ponownie powołano do życia powiaty, jako jednostki samorządowe. Dzięki nowemu podziałowi mapy administracyjnej Polski, powiat grodziski objął swoim zasięgiem administracyjnym pięć gmin: dwie wiejskie Granowo i Kamieniec oraz trzy jednostki miejsko – gminne: Rakoniewice, Grodzisk Wielkopolski i Wielichowo; zajmujące łącznie obszar 643,72 km2 i zamieszkałe przez 49 426 osób.Powiat jest usytuowany w sąsiedztwie powiatów: kościańskiego, nowotomyskiego, poznańskiego i wolsztyńskiego. Głównymi drogami, przebiegającymi w granicach powiatu jest trasa nr 32 Poznań – Zielona Góra, droga nr 308 Leszno – Nowy Tomyśl (autostrada A2) oraz droga nr 312 z Grodziska Wielkopolskiego przez Wielichowo w kierunku Leszna.Powiat grodziski leży w zasięgu najmłodszego zlodowacenia tzw. bałtyckiego. Przez jego teren biegnie pas nizin nadodrzańskich, będących częścią Pradoliny Warciańsko – Odrzańskiej.Powiat jest dość bogaty w zalesienia. Występują one nierównomiernie, wyspowo, a ich największe skupiska znajdują się w zachodniej części powiatu. W sumie lasy zajmują powierzchnię 15 039 ha. Dwa największe zbiorniki wodne, leżące w granicach powiatu grodziskiego to Jezioro Strykowskie i – otoczone lasami Jezioro Kuźnickie.Na terenie powiatu rozlokowanych jest szereg pamiątek z przeszłości, zabytkowych świątyń, pałaców i dworków.

Z HISTORII POWIATU

Dzieje powiatu grodziskiego sięgają końca XIX wieku, kiedy to powstał on po raz pierwszy. W 1887 roku ówczesne władze podjęły decyzję o zwiększeniu liczby powiatów i tym samym Grodzisk Wielkopolski dołączył do rozszerzonego grona miast powiatowych. W 1919 roku w skład powiatu grodziskiego wchodziły miasta: Buk, Grodzisk Wielkopolski oraz Opalenica, a także 53 gminy wiejskie i 25 obszarów dworskich. Pierwszym starostą powiatu grodziskiego był Stanisław Skoczyński, a następnie: Stanisław Ziółecki, Marian Korotkiewicz, Michał Szczytt - Niemorowicz, Czesław Bogacki, Czesław Czochron. W latach 1926 - 1932 urząd starosty pełnił Henryk Kaysiewicz, który był ostatnim starostą powiatu grodziskiego, który wkrótce przestał istnieć. W 1941 roku Grodzisk na powrót uzyskał status miasta powiatowego, jednak utracił go w 1945 roku wraz z wyzwoleniem Polski spod okupacji hitlerowskiej. Od 1975 roku Grodzisk Wielkopolski przez ponad dwadzieścia lat był gminą, aż do 1998 roku, kiedy przywrócono powiaty. W pierwszych wyborach, w Radzie Powiatu Grodziskiego zasiadło 25 radnych, którzy wybrali Władysława Chwalisza pierwszym starostą. Funkcję przewodniczącego Rady powierzono Ryszardowi Górnemu.

CIEKAWOSTKI, ZABYTKI

PAŁACE I DWORKI

Na terenie Powiatu można zobaczyć wiele dworków i pałaców. Większość z nich pochodzi z XIX lub początku XX wieku, a najwięcej rozlokowanych jest na obszarze gminy Kamieniec.

Pałac w Karczewie pochodzi z początku XIX wieku, wybudowany przez Mikołaja hrabiego Mielżyńskiego, do którego rodziny majątek ten należał. Następnie sprzedano go Emilii z Koczorowskich Chłapowskiej. W drodze spadku pałac przypadł rodzinie Kęszyckich. W 1908 roku karczewski pałac został przebudowany.

Zespół dworski w Ujeździe to późnobarokowy dwór, zbudowany przez Rogalińskich w drugiej połowie XVIII wieku. Ma dach mansardowy, neogotycki ganek i przybudówki z XIX wieku. Obok położone są dwie dawne oficyny oraz trzy pawilony ogrodowe.Otaczający dwór park jest trzeci co do wielkości w Wielkopolsce; składa się z dwóch części: parkowej z XVIII wieku, z wieloma pomnikowymi drzewami i części o charakterze leśnym, w obrębie której znajduje się neogotycka kapliczka cysterska z 1861 roku.

Pałac w Cykowie to dwór późnoklasycystyczny, wzniesiony przed połową XIX wieku przez Biegańskich. Poddany rozbudowie w drugiej połowie XIX wieku, zyskał nietypowe, bo znajdujące się tylko od frontu piętro. Otacza go duży park o gęstym zadrzewieniu. Obok znajduje się niewielka oficyna z pierwszej połowy XIX wieku, a w pobliżu zespół zabudowań folwarcznych.Pierwotnie parterowy, klasycystyczny pałac w Parzęczewie, wybudowano ok. 1830 r. dla Adolfa Potworowskiego. Przebudowany na początku XX w. na piętrowy pałac neogotycki. Od strony północno - zachodniej wzniesiono neogotycką, czterokondygnacyjną wieżę, zwieńczoną krenelażem. Przy pałacu zespół folwarczny składający się z dwóch podwórzy gospodarczych, ze spichlerzem, stajnią, owczarnią, gorzelnią i stodołami.Park krajobrazowy (pow. 8,57 ha), otaczający pałac, założono na początku XIX w.

Pałac w Granówku to dawna siedziba Nieżychowskich, wybudowana w pierwszej połowie XIX wieku. W ponad czterohektarowym parku mieści się, pochodzący z drugiej połowy XIX wieku, dworek w Granowie – obecnie siedziba Biblioteki Gminnej.Ciekawy styl neogotyku angielskiego cechuje z kolei, wybudowany w połowie XIX wieku, pałac w Kotowie. Pałac, w którym obecnie mieści się Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Powstańców Wielkopolskich, otoczony jest urokliwym parkiem o powierzchni 6,7 ha.

Pałac w Wilkowie Polskim został zbudowany w 1870r., przebudowany pod koniec XIX wieku. Wejście poprzedzone jest gankiem na czterech filarach. Park krajobrazowy o powierzchni 10 ha założony został w pierwszej połowie XIX wieku i przekształcony pod koniec XIX w. Pałac znajduje się w środku parku, wiedzie do niego aleja lipowa, prowadząca do kolistego podjazdu. Pałac w Rakoniewicach został zbudowany w stylu willi włoskiej (neorenesansowy) dla Marcelego Czarneckiego. Rozbudowywany i przebudowywany w latach 1897-1898 i po 1945 roku. Fasada główna z płytkim ryzalitem. W elewacji frontowej znajduje się czterokolumnowy portyk, nad którym znajduje się taras. Pałac otacza duży park krajobrazowy.Z 1880 roku pochodzi pałac w Wiosce. W końcu XIX w. pałac został rozbudowany o wydłużone skrzydła boczne, znacznie większe od starszej części, przez co zatracono stylowość budowli. Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym (3 ha) z placem zabaw i basenem kąpielowym. W obrębie zabudowań gospodarczych, na południe od pałacu, znajduje się spichlerz szachulcowy z 1848r. We wsi Szczepowice wznosi się wspaniały pałac, otoczony 6 ha parkiem. W średniowieczu własność Opalińskich, Mosińskich, Bnińskich i Kościeleckich; następnie Zdorskich, a od 1596r. własność Piotra Dziekczyńskiego. W 1727 roku majątek przeszedł na własność Antoniego Skrzetuskiego, natomiast w 1879 roku właścicielem została rodzina Forstmanów, która dokonała rozbudowy i renowacji Pałacu ukończonego w 1909 r. Zrujnowany pałac, który przeszedł w 1996 roku w prywatne ręce, został pieczołowicie odrestaurowany, za co wyróżniono go nagrodą generalnego konserwatora zabytków za najlepiej odrestaurowany obiekt zabytkowy w Polsce.

Pałac w Szczepowicach pełni obecnie funkcję centrum konferencyjno - szkoleniowego.Urokliwy dworek myśliwski z końca XIX wieku mieści się w Lasówkach; odbudowywany jest obecnie późnobarokowy dwór w Prochach. W ponad pięciohektarowym parku mieści XIX – wieczny dwór w Gninie, natomiast we wsi Ptaszkowo zachował się zespół dworski z początku XIX wieku, otoczony parkiem o powierzchni 4,32 ha.

OBIEKTY SAKRALNE

Swoisty szlak tworzą na terenie powiatu malownicze kościółki drewniane. Wszystkie, dobrze zachowane, pochodzą głównie z XVII – XVIII wieku. Najstarszy z nich, to kościół św. Klemensa w Zielęcinie, pochodzący z 1640 roku. Niewiele młodsza jest drewniana świątynia św. Ducha w Grodzisku Wielkopolskim. Osiemnastowieczne świątynie to: przepiękny kościół św. Marcina w Granowie (z 1749 roku), kościół św. Michała w Jabłonnie z 1725 roku, św. Katarzyny i Niepokalanego Serca Maryi w Łękach Wielkich z 1776 roku, kościół p.w. św. Mikołaja w Prochach, kościół św. Urszuli w Ruchocicach (lata trzydzieste XVIII wieku) oraz kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wielichowie z 1793 roku. Poza kościółkami drewnianymi, na terenie powiatu jest także szereg innych zabytkowych obiektów sakralnych. Najstarszą świątynią jest kościół p.w. św. Jadwigi w Wilkowie Polskim  Pierwotny kościół założyli i uposażyli Awdańcy. Obecny wzniesiony został ok. 1540 r. z fundacji Piotra Ossowskiego, ówczesnego właściciela wsi. W dzisiejszym kształcie kościół jest budowlą późnogotycką, orientowaną, murowaną z cegły, z zewnątrz wzmocnioną szkarpami. Budowla ta powstała na planie prostokąta z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Od północy przylegają zakrystia i skarbczyk, a od południa kruchta. Wnętrze jest salowe, czteroprzęsłowe, nakryte sklepieniem gwiaździstym. Wewnątrz na ścianach znajdują się polichromie figuralne z połowy XVI w. W kościele są trzy ołtarze. Główny wykonany został w 1646 r. Obok kościoła znajduje się murowana gotycka dzwonnica z drugiej poł. XVw., pierwotnie baszta obronna, prawdopodobnie pozostałość po dawnej siedzibie właściciela. Cmentarz przykościelny otacza XVII-wieczny mur z bramką z czasów budowy kościoła.Jednym z najoryginalniejszych dzieł architektury siedemnastowiecznej w Wielkopolsce jest kościół św. Jadwigi Śląskiej w Grodzisku Wielkopolskim. Pierwsza wzmianka na temat kościoła pochodzi z 1426 roku, kiedy to rozpoczęto budowę kościoła gotyckiego. Gruntownie przebudowany i powiększony z wykorzystaniem murów istniejącej budowli gotyckiej, został w drugim ćwierćwieczu XVII wieku przez architekta włoskiego Krzysztofa Bonadurę Starszego w stylu manierystycznym. Manieryzm był stylem w sztuce, w okresie późnego renesansu i wczesnego baroku (XV - XVI wiek). W Polsce manieryzm jako styl bardzo popularny wśród szlachty i mieszczaństwa przetrwał aż do lat 50. XVII w., współistniejąc z barokiem.W 1640 r. grodziski kościół farny został przebudowany właśnie w stylu manierystyczno - barokowym. Wewnątrz do obejrzenia m.in. rokokowy ołtarz z obrazem Matki Boskiej Różańcowej z 1640 roku, namalowany przez Bartłomieja Strobla, ówczesnego nadwornego malarza króla Władysława IV.W sąsiedztwie stoi  renesansowa organistówka z 1685 r.Na wierzchołku głównej kopuły znajduje się figura św. Floriana z tarczą i włócznią.Innym ciekawym zabytkiem jest kościół pobernardyński. Bernardyni do Grodziska przybyli około roku 1660 i dzięki wstawiennictwu Jana Leopolda Opalińskiego, uzyskali w 1661 roku  pozwolenie na wzniesienie świątyni. Pierwotną, drewnianą budowlę ukończono w 1674 roku, a kilkanaście lat później rozpoczęto wnoszenie murowanej świątyni. Dzięki fundatorom, w tym wspomnianej już rodzinie Opalińskich, wybudowano od podstaw czteroskrzydłowy murowany klasztor z biblioteką, który ukończono w 1695 roku. Świątynię poświęcono w 1739 roku. W czasie II wojny światowej kościół służył jako magazyn mundurowy. Mocno zniszczony i zdewastowany kościół do dawnej świetności powrócił w latach 1950 – 1951. Obiekt jest cennym zabytkiem architektury barokowej. Ołtarz główny zdobi płótno z 1662 roku, przedstawiające Adorację Imienia Jezusa.

Kilkanaście kilometrów od Grodziska Wielkopolskiego, w miejscowości Woźniki, wznosi się, pięknie położony na Wzgórzu Wyrwał, Klasztor Franciszkanów. W 1660 r., w miejsce starej kapliczki powstał kościół i klasztor. Obiekt spłonął doszczętnie w 1706 roku, a jego odbudowę ukończono ok. 1750 roku. W 1836 r. nastąpiła kasata klasztoru, a budynki rozebrano, zostawiając tylko fragment muru, a po II wojnie światowej wywieziono wyposażenie. Starania o odbudowę obiektu podjął w 1975 roku ks. Kanonik Hieronim Lewandowski. W kilka lat udało się odbudować zarówno świątynię, jak i odtworzyć część budynków klasztornych, służących obecnie jako dom rekolekcyjny. Odzyskano także część wyposażenia świątyni.Spośród innych ciekawych obiektów, na uwagę zasługują domy podcieniowe w Rakoniewicach (niestety większość z nich spłonęła w 1927 roku) i stojący w ich sąsiedztwie dawny kościół ewangelicki o pięknej szachulcowej konstrukcji z wieżą zegarową. W pobliskim Rostarzewie stoi barokowy ratusz, zbudowany w 1768 r. Ciekawostką jest to, żedawniej główna droga biegła przez bramę ratusza, który pełnił również funkcję rogatki. Dach budynku jest pokryty gontem i zwieńczony czworoboczną wieżyczką ze stożkowym daszkiem z kulą i chorągiewką z datą 1768.

„WIELKOPOLSKIE PIRAMIDY”

Najstarsze zabytki historii na terenie Powiatu Grodziskiego znajdują się na terenie gminy Kamieniec. Tutaj, w sąsiedztwie wsi Łęki Małe, znajdują się kurhany, których średnica dochodzi do 45 m, a wysokość do 4 metrów. Kolejne cztery kopce są oddalone o 2 km od miejscowości Konojad.Kurhany, zwane też „wielkopolskimi piramidami”, zostały przebadane przez archeologów – ich powstanie datuje się na około 1700 – 1500 rok p.n.e. Są one pozostałością tzw. kultury unietyckiej, która pierwotnie rozwinęła się na terenie Czech, Moraw i w części Słowacji, rozszerzając się na południe Niemiec i zachodnią część Polski. W kurhanach z okolic Konojadu, o konstrukcji kamienno - ziemnej, odkryto groby naczelników rodów z okresu wczesnej kultury unietyckiej. W kamiennych komorach odnaleziono ceramikę, ozdoby wykonane z bursztynu, złota i brązu oraz narzędzia takie, jak siekierki, czy dłuta. W obrębie części kopców znaleziono kości zwierząt hodowlanych.Kulturę unietycką cechowały charakterystyczne wyroby metalurgiczne i ceramiczne, zdradzające wpływy z kręgu egejskiego.

GRODZISKIE BROWARNICTWO 

Wizytówką Grodziska Wielkopolskiego jest studnia bł. Bernarda. Ze studzienką wiąże się legenda o cudzie, jaki na przełomie XVI/XVII wieku był udziałem benedyktyna z klasztoru lubińskiego – Bernarda z Wąbrzeźna. Historia wiąże się także z browarnictwem na tym terenie i legendarnym piwem grodziskim, zwanym też Grodziszem. Według legendy, zakonnik przybył do ówczesnego Grodziska i zastał mieszkańców strapionych wyschniętą studnią, z której czerpali wodę do produkcji piwa. Dzięki wstawiennictwu i błogosławieństwu benedyktyna, z wyschniętego źródła na powrót trysnęła woda. Wzmianki o pierwszych piwowarach w Grodzisku Wielkopolskim, zwanych mielcarzami, pojawiają się już w połowie XIII wieku, natomiast najstarszym zachowanym dokumentem jest statut cechu piwowarów, datowany na 1601 rok. Już w połowie XVII wieku piwo rozprowadzano po całej Wielkopolsce, a pod koniec wieku do Brandenburgii i na Śląsk. W połowie XIX wieku w mieście działało 5 browarów. Przed pierwszą wojną światową, a także tuż po jej zakończeniu, piwo grodziskie było sprzedawane do Ameryki, Chin, Afryki, Niemiec i Australii. Grodziski trunek był tzw. piwem górnej fermentacji, produkowany ze słodu pszennego, dymionego dębowym lub bukowym drewnem. Piwo poddawano fermentacji w temperaturze kilkunastu stopni, a po przelaniu w butelki przez około miesiąc leżakowało. To właśnie wtedy w trunku wytwarzał się naturalny dwutlenek węgla, dzięki któremu piwo grodziskie zyskało sobie przydomek polskiego szampana. W jednej ze swych książek, wielki znawca piwowarstwa M. Jackson wspomina o piwie grodziskim, jako o jedynym tego typu trunku z Polski, wartym zainteresowania (W poszukiwaniu straconego smaku, „Wysokie Obcasy”, http://www.gazetawyborcza.pl/ 1,76842,4806429.html).Produkcji piwa grodziskiego zaprzestano w pierwszej połowie lat 90, kiedy teren browaru zmienił właściciela. O szlachetnym smaku grodziskiego trunku nie pozwalają zapomnieć pasjonaci – birofile. Od 1976 roku przez sympatyków piwowarstwa i piwa grodziskiego organizowane są międzynarodowe giełdy birofilskie w Grodzisku Wielkopolskim. Podczas 28 Międzynarodowej Giełdy Birofiliów w 2007 roku, po raz pierwszy przeprowadzono konkurs „Prawie jak Grodzisz”. Celem konkursu, skierowanego do domowych piwowarów, było przypomnienie legendarnego smaku grodziskiego piwa, a w jury zasiedli m.in. byli pracownicy nieczynnego już browaru. W Grodzisku Wielkopolskim, szczególnie wokół Starego Rynku i ul. Szerokiej można zobaczyć wiele pięknych, dobrze zachowanych kamieniczek, zabudowań dawnych browarów. W oddalonej o kilka kilometrów wsi Ptaszkowo stoi świetnie zachowana barokowa karczma z końca XVIII wieku z arkadowym gankiem.

ZNANI Z HISTORII

Z terenem powiatu grodziskiego wiąże się kilka ważnych historycznie postaci. Do najbardziej znanych osób, które zostawiły swój ślad w historii Polski należy Michał Drzymała (1857 – 1937) – symbol walki z germanizacją na początku XX wieku. Drzymała urodził się w podgrodziskiej wsi Zdrój. W związku z odmową przez ówczesne władze pruskie pozwolenia na wybudowanie domu w Drzymałowie, kupił wóz cyrkowy, w którym zamieszkał i który codziennie przemieszczał. Wóz Drzymały stał się symbolem chłopskiego oporu wobec zaborcy i walki o polskość. Obecnie w Drzymałowie można zobaczyć replikę wozu. We wspomnianej wsi Zdrój znajduje się pamiątkowy głaz, z informacją o miejscu narodzin M. Drzymały. Podobny pomnik znajduje się we wsi Drzymałowo. W 2007 roku Sejm RP przyjął uchwałę w sprawie uczczenia 150. rocznicy urodzin oraz 70. rocznicy śmierci M. Drzymały. 18 września, podczas uroczystej sesji Rady Powiatu Grodziskiego, samorządowcy, goście, młodzież szkolna i mieszkańcy uczcili pamięć bohatera narodowego. W uroczystościach udział wzięła także delegacja władz Miasteczka Krajeńskiego – miejsca, w którym Michał Drzymała zmarł.We wsi Śniaty urodził się Franciszek Ratajczak (1887 – 1918) – pierwszy poległy powstaniec w walkach niepodległościowych podczas Powstania Wielkopolskiego (1918- 1919).W latach 1869 - 1872 w Rakoniewicach odbywał pierwszą praktykę lekarską noblista Robert Koch (1843 – 1910), odkrywca prątków gruźlicy.Z Wielichowa pochodził Zdzisław Krzysztofiak (1929 - 2003) – lekkoatleta, mistrz olimpijski w biegu na 3 km. Z przeszkodami (Rzym, 1960 r.), mistrz Europy w Biegu na 5 i 10 km (Sztokholm, 1958 r.), 12 - krotny mistrz Polski.

WYDARZENIA KULTURALNE

Kultura i wydarzenia kulturalne na terenie powiatu grodziskiego są w dużej mierze ściśle związane z tradycją tego terenu. Do takich wydarzeń należą m.in. doroczne święta plonów, czyli dożynki – zarówno te odbywające się w gminach, jak i te o charakterze powiatowym. Swoje coroczne święta mają także strażacy. Od 2001 roku Starostwo Powiatowe w Grodzisku Wielkopolskim organizuje Międzynarodowe Plenery Malarsko – Rzeźbiarskie. Ich komisarzem jest od samego początku Zdzisław Połącarz, pochodzący z Oświęcimia artysta, laureat wielu wyróżnień, nagród i stypendiów.Do udziału w Plenerach zapraszani są artyści z różnych zakątków Polski oraz zagranicy. Powiat gościł artystów m.in. z Francji, Włoch, Ukrainy, Białorusi, czy też Niemiec. Poza uwiecznianiem najpiękniejszych zakątków i obiektów powiatu grodziskiego, artyści zwiedzają także ciekawe miejsca w Wielkopolsce takie, jak: Gniezno, Kórnik, Gołuchów, Rogalin, Cichowo. Ponadto podczas Plenerów odbywają się warsztaty plastyczne z osobami niepełnosprawnymi, uczestnikami warsztatów terapii zajęciowej.Plenery kończą się ogólnodostępną wystawą prac.Do cyklicznych imprez, organizowanych corocznie przez powiat grodziski należą także Przeglądy Zespołów Śpiewaczych. Na terenie powiatu działa kilkanaście zespołów i chórów, które każdego roku prezentują się w innym repertuarze, a są to: chór "Nutka w Nutkę" z Rakoniewic, Międzyparafialny Chór "Harmonia" z Grodziska Wlkp., Zespół Śpiewaczy "Biesiada" z Grąblewa, Chór "Wielisław" z Wielichowa, Zdrojowianie ze Zdroju, Granowianie z Granowa, Jabłonianie z Jabłonny, "Zgoda" z Kamieńca, "Wilkowianie" z Wilkowa Polskiego, a od niedawna "Grodziszczanki", działające przy Gminnym Centrum "Promessa". Przeglądy uświetniają gościnne występy – w 2007 roku publiczność zachwyciły występy rosyjskich zespołów folklorystycznych i tańca ludowego.W 2007 roku po raz pierwszy zorganizowano, wspólnie z grodziskim Klubem Karate Kyokushin „Kanku”, Dni Kultury Japońskiej. Imprezę swoim patronatem zaszczycił ambasador Japonii w Polsce. Ponad 1300 osób odwiedziło tygodniową wystawę, na której można było zobaczyć blisko 3 tysiące eksponatów. Wystawie towarzyszyły imprezy, m.in. pokaz ceremoniału parzenia herbaty, przygotowanie sushi, pokaz układania ikebany, które prezentowały dwie Japonki.

Największe sukcesy muzyczne na swoim koncie ma Grodziska Orkiestra Dęta, która powstała w 1929 roku jako Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej. Znana jest nie tylko w Polsce, ale również poza jej granicami. Orkiestra ze swoimi występami odwiedziła m.in.: Rosję, byłą Czechosłowację, Hiszpanię (występ na stadionie Realu Madryt dla osiemdziesięciotysięcznej publiczności), Niemcy, Danię, Francję oraz Holandię. Wystąpiła także dwukrotnie na dużym ekranie, w polskich filmach fabularnych.Orkiestra otrzymała szereg nagród i wyróżnień w konkursach – zdobyła aż osiem Złotych Rogów w dorocznych Turniejach Orkiestr Dętych. Wielokrotnie wyróżniano też wieloletniego kapelmistrza Orkiestry Stanisława Słowińskiego – ponad dekadę temu został m.in. laureatem tytułu „Wielkopolanin Roku”. Coraz większe sukcesy odnotowuje także Młodzieżowa Orkiestra Dęta, działająca przy szkole w Rostarzewie.W ramach promocji zdrowego stylu życia, z okazji dorocznego Dnia Dziecka, powiat grodziski organizuje Powiatowe Rajdy Rowerowe, w których uczestniczy młodzież szkolna. W 2007 roku, w związku z uroczystościami rocznicowymi związanymi z urodzinami i śmiercią Michała Drzymały, rajdowicze odwiedzili miejsca, związane z jego życiem i działalnością.

PLACÓWKI MUZEALNE

Wyjątkową pozycję wśród obiektów muzealnych nie tylko w powiecie, ale i Wielkopolsce zajmuje Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa w Rakoniewicach. Jest ono jedną z najstarszych tego typu placówek w Polsce. Powstało w 1974 roku dzięki staraniom władz miasta, działaczy PTTK oraz ochotniczej i zawodowej straży pożarnej. Od 1995 roku stanowi Oddział Zamiejscowy Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach i mieści się głównie w dawnym zborze ewangelickim z 1763 roku. W Muzeum znajduje się około 4 tysięcy  eksponatów dokumentujących tradycje i historię straży na terenie Wielkopolski. Wśród nich m.in.: 24 sikawki konne (lata 1786 – 1923), hełmy – od najstarszych skórzanych do współczesnych, motopompy -  najstarsze z lat 30 - tych, sztandary z lat 1886 – 1997, samochody strażackie  - 25 wozów z okresu 1927 – 1986 oraz sprzęt ciężki. Eksponaty można obejrzeć w salach wystawienniczych, m.in.: sali techniki, audiowizualnej, wozowni, mundurów i sztandarów, czy też samochodów. Więcej informacji, dotyczących Muzeum można znaleźć pod adresem www.wmp-muzeum.psp.wlkp.pl.Z kolei w Grodzisku Wielkopolskim działa Muzeum Ziemi Grodziskiej, którego historia powstania sięga 1937 roku. Z początkiem lat 90 XX wieku zostało ono przeniesione do pałacu przy ul. 27 stycznia.W części plenerowej można m.in. obejrzeć transporter TOPAZ, armaty przeciwlotnicze, czołg pływający. Wewnątrz, w salach znajdują się pamiątki archeologiczne, etnograficzne, numizmatyczne, piwowarskie oraz militarne, wśród których na uwagę zasługuje bogata kolekcja mundurów z lat 1914 -1950. Jest wśród nich mundur żołnierza polskiego z armii gen. Józefa Hallera. Do obejrzenia są także eksponaty grodziskiego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego oraz te, związane z tradycją rzemieślniczą w mieście. Ponadto prezentowana jest kolekcja kufli do piwa z najróżniejszych stron świata.Muzeum jest także współtwórcą wielu pozycji wydawniczych, m.in. cyklu „Grodzisk Wielkopolski wczoraj i dziś” oraz „Grodziskie Zeszyty Historyczne”, poświęcone historii miejsc i miejscowości z terenu powiatu.

Izba Historii Śniat powstała z okazji 700-lecia wsi Śniaty, a jej urządzeniem zajęła się Anna Zalewska. W wyniku podjętych działań udało się zebrać około 500 eksponatów, w tym m.in.: elementy wystroju wnętrza izby, przedmioty codziennego użytku, zabawki, stroje kobiece i męskie, dokumenty.

GRODZISKA HALA SPORTOWA I INNE OBIEKTY

Od 2002 roku funkcjonuje, wybudowana przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych, Grodziska Hala Sportowa.  Hala jest organizatorem lub współorganizatorem wielu imprez, zarówno o charakterze sportowym, rekreacyjnym, jak i rozrywkowym. Najbarwniejszą imprezą cykliczną jest doroczny Powiatowo - Gminny Turniej Przedszkoli "Pięciobój Mikołajkowy", w którym udział biorą drużyny maluchów z przedszkoli powiatu. Cyklicznie odbywają się także Noworoczne Turnieje Rekreacyjno - Sportowe Gmin, w których startują kilkunastoosobowe drużyny, reprezentujące pięć gmin powiatu grodziskiego. Poza konkurencjami, które przygotowują dla wszystkich same drużyny, organizatorzy przygotowują także specjalne zadanie, dla kibicujących drużynom, włodarzy gmin.Cyklicznie odbywają się także ogólnopolskie turnieje w karate kyokushin.W ciągu roku, w hali odbywa się szereg turniejów piłki koszykowej, piłki nożnej – i to zarówno dziewcząt, jak i chłopców, piłki siatkowej dla amatorów z różnych grup wiekowych. W Hali gościli też znani artyści kabaretowi, m.in. Marcin Daniec, który bawił blisko tysięczną publiczność oraz Tadeusz Drozda.

Poza Grodziską Halą Sportową, na terenie powiatu powstały w ostatnim czasie dwa kolejne obiekty sportowe. 21 czerwca 2007 roku oficjalnie otwarto przebudowany stadion lekkoatletyczny w Kamieńcu. Decyzją Rady Gminy obiekt nosi imię Józefa Kopaczewskiego, urodzonego w Parzęczewie piłkarza MLZS Kamieniec, który zmarł nagle w wieku 27 lat, podczas rozgrywanego meczu.Obiekt to: budynek szatni o powierzchni 135 m2, bieżnia trzytorowa do biegu na 400 m i 4 tory 100 m, boisko wielofunkcyjne, kort tenisowy oraz boisko do piłki nożnej, skocznia, plac do uprawiania pchnięcia kulą oraz parking.Jesienią 2007 roku w Grodzisku Wielkopolskim oficjalnie otwarto Zespół Otwartych Obiektów Sportowo – Rekreacyjnych przy Szkole Podstawowej nr 1. Inwestycję rozpoczęto w czerwcu, po tym jak gmina Grodzisk Wlkp. otrzymała dofinansowanie ze środków  Norweskiego Mechanizmu Finansowego i EOG.

W 1922 roku powstał w Grodzisku Wielkopolskim Klub Sportowy Dyskobolia. Do 1993 roku drużyna grała w rozgrywkach na poziomie regionalnym, natomiast od kiedy ponad dziesięć lat temu nawiązała współpracę z firmą Inter Groclin Auto S.A. sytuacja się zmieniła. W sezonie 2001/2002 Groclin Dyskobolia zdobyła tytuł wicemistrza Polski, co gwarantowało drużynie udział w Pucharach UEFA. Groclin zadebiutował w Pucharze UEFA, w rundzie wstępnej pokonując Atlantas Kłajpeda. Zwycięstwo nad litewską drużyną otworzyło Groclinowi drogę do kolejnych rund, w których sensacyjnie pokonał jedenastki Herthy Berlin i Manchesteru City. Z sukcesem występował też w pierwszej lidze, zdobywając dwukrotnie tytuł wicemistrza ekstraklasy oraz  Puchar Polski.

CIEKAWE FORMY REKREACJI

Wciąż działa połączenie kolejowe ze Starego Bojanowa do Wielichowa. Na trasie nie kursuje jednak zwykły pociąg, a uruchomiona w 1900 roku kolejka wąskotorowa. Obecnie kolejka kursuje na odcinku Stare Bojanowo - Robaczyn - Nietążkowo - Śmigiel - Żegrowo - Wilkowo Polskie - Wielichowo i funkcjonuje pod zarządem Stowarzyszenia Kolejowych Przewozów Lokalnych, pod nazwą Śmigielska Kolej Dojazdowa.W swojej ofercie Śmigielska Kolej Dojazdowa ma przejazdy indywidualne i grupowe oraz przejazdy specjalne, firmowe z urozmaiconym składem (również towarowym) i programem towarzyszącym-rajdy, przejażdżki bryczką i inne. Zainteresowani mogą dowiedzieć się więcej  ze strony www.kolejka.smigiel.pl.

Nietypową podróż torami kolejowymi proponuje także Stowarzyszenie Grodziska Kolej Drezynowa. Drezyną z taboru GKD z Grodziska Wielkopolskiego można dojechać do Kościana (31 km). Do wyboru kilka ciekawych „pojazdów” szynowych: kiwajka, czyli przedwojenna drezyna, która zabiera maksymalnie 5 osób; „Piękna Ela” - również przedwojenna dwubiegowa drezyna, którą może poruszać się 10 osób, rower szynowy dla jednej osoby – zabytkowy pojazd, który służył do inspekcji torów, czy też drezyna spalinowa DL – 2. Organizatorzy, poza przejazdami, oferują także atrakcje, takie jak: spanie na sianie, grillowanie, zwiedzanie. Więcej informacji na www.drezyny.kolej.one.pl.

PRZYRODA, ROLNICTWO I GOSPODARKA

WARUNKI PRZYRODNICZE I KLIMATYCZNE

Obszar Powiatu Grodziskiego to przede wszystkim nieskażone środowisko naturalne i duże, choć nieregularnie rozmieszczone kompleksy leśne.W rejonie Woźnik występują wartościowe przyrodniczo lasy liściaste typu grądu, olesu i łęgu. Większość lasów występujących na terenie Powiatu stanowią bory sosnowe z domieszką gatunków liściastych takich jak dąb, buk i grab. Z kolei wysokie walory przyrodnicze doliny Obry przyczyniły się do wytypowania jej do obszarów europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000, pod nazwą Wielki Łęg Obrzański.Najbardziej ciekawe i zróżnicowane skupiska roślinności znajdują się na terenie,  charakterystycznych dla Powiatu Grodziskiego, parków wiejskich i podworskich, których na terenie powiatu jest 29. Na zachód od Granowa rozciąga się park podworski o pow. 4,57 ha. W Rakoniewicach znajduje się park podworski o pow. 12,15 ha, ze stawem, aleją lipową i pomnikowymi okazami drzew. W Wielichowie natomiast rozciąga się park podworski o pow. 7,0 ha, w którym rosną 2 piękne dęby oraz unikatowy okaz buka płaczącego. Rozmiarami wyróżnia się park podworski w Ujeździe, trzeci co do wielkości w Wielkopolsce.Nieco ponad 200 obiektów przyrodniczych jest poddanych ochronie jako pomniki przyrody, które występują jako pojedyncze drzewa, grupy drzew lub aleje i tereny bagienne. Interesujące są wśród nich zwłaszcza okazy egzotyczne: cypryśnik błotny w Kotowie i miłorząb japoński w Parzęczewie. Najgrubsze drzewo Powiatu Grodziskiego znajduje się poza terenami parkowymi. Jest nim dąb o obwodzie pnia 660 cm, który rośnie przy jednym z gospodarstw w Czarnej Wsi (4 km na zachód od Grodziska Wielkopolskiego).Główne cieki wodne na terenie powiatu to Mogilnica i Dojca oraz Kanały Obry: Północny, Południowy i Środkowy. W gminie Granowo znajduje się część Jeziora Strykowskiego, z kolei na terenie gminy Rakoniewice położone jest Jezioro Kuźnickie – latem popularne miejsce wypoczynku okolicznych mieszkańców.Powiat Grodziski położony jest na pograniczu dwóch regionów klimatycznych, znajdujących się pod wpływem wilgotnych mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego oraz suchych mas z głębi kontynentu euroazjatyckiego. Ścieranie się mas powietrza nad obszarem powoduje przejściowy charakter klimatu, którego cechą charakterystyczną jest duża zmienność warunków pogodowych.

ROLNICTWO

Rolnictwo to podstawowa gałąź gospodarki powiatu. Uprawy uzależnione są od jakości gleb na danym terenie. Na przykład, w gminie Grodzisk Wielkopolski, gdzie użytki rolne pod uprawy stanowią ok. 4 tys. ha, niska bonitacja powoduje, że sadzi się tu głównie  zboża i ziemniaki; wyjątkowo buraki cukrowe.W gminie Granowo dominuje wysoko towarowa produkcja zwierzęco – roślinna. Powierzchnia użytków rolnych gminy Kamieniec to blisko 11 tys. ha, na które składają się przede wszystkim gospodarstwa indywidualne, z kolei w gminie Wielichowo grunty orne stanowią blisko 55% powierzchni. Tu, podobnie jak w gminie Rakoniewice, dominuje uprawa pieczarek na skalę przemysłową. Dodatkowo w Rakoniewicach uprawia się także brzoskwinie.Silną pozycję na terenie powiatu ma wciąż spółdzielczość. Dla przykładu, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Granowie rozpoczęła działalność tuż po wyzwoleniu, czyli 21 października 1945 roku. Niewiele później pozostałe spółdzielnie. Spółdzielnie, które znajdują się w kilku miejscowościach powiatu, nie tylko przetrwały transformację roku 1989, ale też świetnie sobie radzą na wolnym rynku, oferując szeroki wachlarz artykułów i usług. W branży spożywczej, stawiają nie tyle na ilość sprzedaży, co na jakość. Przykładem takiego działania może być choćby GS „Samopomoc Chłopska” z Wielichowa, która dysponuje własną masarnią, piekarnią i ciastkarnią. Wyroby spółdzielni wystawiono w konkursie HIT’2005. Tradycyjne, smaczne i oparte na świetnych recepturach produkty wprost oczarowały kapitułę konkursu, która wyróżniła tym tytułem wielichowską GS.

GOSPODARKA

Od kilku lat poziom bezrobocia w powiecie grodziskim systematycznie obniża się, osiągając na początku 2008 roku poziom 5,5% (podczas, gdy w 2000 roku wskaźnik ten wynosił 10,7%). Większość firm na terenie powiatu plasuje się w grupie małych i średnich przedsiębiorstw, czyli zatrudniających do 250 osób. Do wyjątków należy tu m.in. Grupa Hunters Sp z o.o., która w całym kraju zatrudnia ponad 1 tysiąc pracowników. Liderem zatrudnienia w tej części Wielkopolski jest również firma Inter Groclin Auto S. A., producent m.in. tapicerki samochodowej, w tym dla marek ekskluzywnych. Firmę wielokrotnie nagradzano – zdobyła tytuł „lidera Polskiego Biznesu” i nagrodę prezydenta RP dla najlepszego eksportera. Zatrudnienie w grupie kapitałowej przekroczyło nawet 4 tysiące osób.Głównym centrum przemysłowym w powiecie jest oczywiście miasto Grodzisk Wielkopolski, gdzie swoją siedzibę ma najwięcej firm. Powołana do życia na początku lat 90 idea stworzenia strefy przemysłowej, w pełni została rozwinięta w ciągu ostatnich kilku lat. Grodziska Strefa Przemysłowa, bo tak nazywa się ten teren, powstała przy drodze krajowej Poznań – Zielona Góra. W 2003 roku tereny uzbrojono, powstała też infrastruktura drogowa. Obecnie w ramach GSP swoje zakłady mają takie firmy, jak: Ampol, chłodnia składowa PAGO Sp z o.o., OLE S.A. czy tez Grobud Sp. z o.o., reprezentujące różne branże – od budownictwa po przetwórstwo mięsne.W sferze przemysłowej Grodzisk Wielkopolski wciąż kojarzony jest w kraju z produkcją wody mineralnej, opartej na miejscowych źródłach. Obecnie grodziskie wody mineralne i smakowe produkowane są w tym samym zakładzie, należącym od kilku lat do znanej firmy HOOP S.A.

Jak już wspomniano dominującą gałęzią, jeśli chodzi o uprawy, jest uprawa pieczarek. Wokół uprawy rozwinął się przemysł, związany z ich skupem, exportem i przetwórstwem. Do liderów sprzedaży podłoża do uprawy tych aromatycznych grzybów należy firma Awantaż Sp z o.o. z siedzibą w Białej Wsi. Sprzedaż podłoża oraz grzybni prowadzi także Rolnicza Spółdzielnia Agrocoop z Ruchocic. Przetwórstwem pieczarek zajmuje się m.in. firma OLE z Grodziska Wielkopolskiego, Inter Champ Company Ltd. z Ruchocic, czy Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w Łubnicy. Ten ostatni, poza wspomnianym przetwórstwem, prowadzi inną ciekawą i unikatową działalność. Od ponad ośmiu lat w łubnickim zakładzie prowadzona jest hodowla ślimaków afrykańskich. W 2003 roku, jako jeden z trzech zakładów w Polsce, firma posiadała uprawnienia do eksportu przetworzonego mięsa ślimaków. Głównym odbiorcą ślimaków łubnickiego Kombinatu jest oczywiście Francja. W 2002 roku, a więc na początku hodowli, RKS eksportował ponad 100 ton ślimaczego mięsa i 60 ton muszli.

Na terenie powiatu swoją siedzibę ma szereg firm z różnych branż, cieszących się prestiżem daleko poza jego granicami. Należy do nich niewątpliwie grodziski Opal s.c., lider stolarki aluminiowej, mający na swoim koncie takie realizacje, jak łódzka Manufaktura, czy Poznańskie Centrum Finansowe.Ze swoich wyrobów słyną firmy zajmujące się przetwórstwem mięsnym, takie jak: Waldi S.J., czy mający ponad stuletnią tradycję Zakład „Szajek” z Granowa. Firmy te oferują wysokiej jakości produkty i usługi, czego potwierdzeniem jest szereg nagród i wyróżnień, które corocznie zdobywają. Już dwukrotnie za eksport nagrodzono firmę Lexxit Mebel Production & Trading Sp. z o.o., wyróżnienia za swoje wyroby cukiernicze zdobywała Cukiernia A. J. Kachliccy. Ponadto grodziskie firmy wyróżniano tytułami „Dobre, bo polskie”, „Najlepsze w Polsce”, „Wielkopolska Nagroda Jakości”.Firmy z terenu powiatu grodziskiego stale podwyższają jakość, wprowadzając systemy jakości HACCP czy ISO, gwarantując odbiorcom wysoki standard usług i produktów.